Zatrzymanie jest najczęściej pierwszą czynnością postępowania karnego. Podczas tego etapu można dokonać niewłaściwych i nieodwracalnych skutków, które będziemy żałować na dalszych etapie.
Dlaczego ? Odpowiedź jest prosta. Czy kiedykolwiek słyszałeś: „Kiedy Cie zatrzymają odmawiaj składnia zeznań” ?
TAK – pierwsze czynności w sprawie dokonywane są właśnie na tym etapie co często decyduje o późniejszych losach postępowania.
DLATEGO KONIECZNIE – poznaj podstawowe informacje o instytucji zatrzymania!
Kto może dokonać zatrzymania ?
Generalnie, zatrzymania może dokonać każdy obywatel, pod warunkiem, iż złapaliśmy kogoś na gorącym uczynku lub uciekającego z miejsca zdarzenia
W mojej praktyce zawodowej najczęściej zatrzymania dokonują funkcjonariusze policji.
Kiedy i wobec kogo można zastosować zatrzymanie?
Zgodnie z art. 244 § 1 k.p.k : „Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo, a zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo zatarcia śladów przestępstwa bądź też nie można ustalić jej tożsamości albo istnieją przesłanki do przeprowadzenia przeciwko tej osobie postępowania w trybie przyspieszonym.”
Osobą podejrzaną jest osobą, co do której istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo!
Pamietajmy, że stopień pewności organów ścigania nie uzasadnia wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów.
Samo przypuszczenie nie wystarcza aby pozbawić kogoś wolności! Muszą istnieć także obawy, że osoba ta przeszkodzi bądź uniemożliwi normalny tok postępowania w sprawie np. obawa ucieczki, wpływanie na świadków
Kto jeszcze może nas zatrzymać?
Cały czas wspominam o Policji w kontekście zatrzymania, ale czy inna formacja mundurowa może nas zatrzymać? Oczywiście, że tak i jest ich kilka w tym:
– Straż Graniczna
– Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
– Krajowa Administracja Skarbowa
– Centralne Biuro Antykorupcyjne
– Żandarmeria Wojskowa
– oraz innym organom przewidzianym w przepisach szczególnych.
Naturalnie każda z tych instytucji dokonuje zatrzymania w zakresie ich właściwości.
Czas trwania zatrzymania.
Łączny czas zatrzymania nie może przekroczyć łącznie 72 godzin.
Ten czas rozbity jest na dwa krótsze, nieprzekraczalne i niezależne od siebie okresy.
Pierwsze 48 godzin
Pierwszą część zatrzymania rozpoczyna bezpośrednie ujęcie sprawcy, najczęściej będzie to moment, w którym osoba podejrzana zostanie zatrzymana przez funkcjonariuszy policji. W tym terminie osoba zatrzymana musi zostać przekazana do dyspozycji sądu wraz z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania bądź zwolniona.
Kolejne 24 godziny
Od tej chwili liczony jest 24 godzinny termin dla Sądu na wydanie postanowienia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania bądź o zwolnieniu zatrzymanego.
Są to dwa niezależne od siebie terminy !
Kiedy zatrzymany zostanie dla przykładu w czwartek o godzinie 17:15.
Sąd ma jedynie 24 godziny – po 48 godzin tj. czas do poniedziałki do godziny 17:15.
Osoba zatrzymana posiada:
– Prawo do niezwłocznego kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym oraz do bezpośredniej z nim rozmowy;
– Prawo do informacji o przyczynie zatrzymania;
– Prawo do bycia wysłuchanym;
– Prawo do otrzymania odpisu protokołu zatrzymania;
– Prawo do złożenia lub odmowy złożenia oświadczenia w swojej sprawie;
– Prawo do zawiadomienia osoby najbliższej lub innej wskazanej osoby;
– Prawo do zawiadomienia pracodawcy, szkoły, uczelni;
– Prawo do wniesienia do sądu zażalenia na zatrzymanie;
– Prawo dostępu do pomocy medycznej;
– Prawo do traktowania w sposób humanitarny;
– Prawo do otrzymania odszkodowania w przypadku bezprawnego zatrzymania.
